پمپ بتن هوایی چیست ؟

پمپ بتن هوایی با نام دیگر دکل بتن ریزی نیز شناخته می شود و روی شاسی کامیون نصب می شود تا انتقال بتن، به محل بتن ریزی، 3 یا 4 بازوی انعطاف پذیر استفاده می کند.

 انتقال بتون با استفاده از دکل، به صورت افقی و هم به صورت عمودی انجام می شود. به همین دلیل به آن پمپ بتن هوایی گفته یم شود. بازوهای انعطاف پذیر به صورت هیدرولیکی حرکت  می کند و باز و بسته می شوند. از مزایای پمپ بتن هوایی این است که برای ورود به فضاهای باریک، بلوک های ساختمان ها و مخصوصا در کارگاه های سازه های فولادی، کاربرد وسیعی دارد. توانایی گسترده در استفاده از دکل برای بتن ریزی هوایی، باعث می شود عملیات بتن ریزی به بهترین نحو در پروژه انجام شود.

 

دستگاه و ابزارهای پمپ بتن هوایی از انواع مختلفی تشکیل شده است پمپ بتن هوایی که در اکثر مارک ها و برندهای مختلفی مثل برند شوئینگ، سیفا و ... است و جزو محبوبترین و بهترین برندها در این حوزه هستند. از پمپ بتن هوایی برای انتقال بتون های آماده از میسکر، به محل های مختلف می باشد. کاربرد های استفاده از پمپ های بتن هوایی در ناحیه ها و مواقعی که کار انتقال بتن در ارتفاعات بالا انجام می شود و آن کار نمی تواند توسط نیروی انسانی، انجام پذیرد، مورد استفاده نیروهای متخصص و پیمانکاران در پروژه های مختلف می باشد.

این روزها در اکثر پروژه های ساختمانی و تسهیلاتی بزرگ، استفاده از دستگاه های پمپ بتن بسیار رایج و ضروریست و از آن جایی که دستگاه های پمپ بتن انواع و اندازه های مختلفی دارند، هر کدام از آن ها دارای برای کار خاصی استفاده می شوند.

هر کدام از انواع پمپ بتن باید با توجه به شرایط و نیازهای هر پروژه استفاده کرد به گونه ای که هم کارهای پروژه سریع تر انجام پذیرد و هم از نظر صرف هزینه خرید دستگاه های پمپ بتن و اجاره آن مقرون به صرفه باشد که البته این موضوعات توسط پیمانکار و برنامه ریز، مطرح و  انجام می گیرد.

 

انتخاب نوع کامیون نسبت به هر مدل از دکل هوایی و ارتفاع دکل پمپ ها و... متغیر است و کار انتقال داخل دکل های هوایی با استفاده از "وان پمپ" انجام می شود. از دیگر کاربردهای پمپ بتن دکل هوایی، پروژه هایی است که حجم بتن ریزی زیاد باشد. به خصوص برای انتقال محموله های بتنی در بالای برجک های ساختمانی.

 

در دستگاه های پمپ بتن هوایی، پمپ بتن، روی شاسی کامیون نصب می شود و برای انتقال بتن از بازوهای انعطاف پذیر استفاده می شود. این کار در راستای افقی و عمودی یا قائم انجام می شود و به دلیل دو کارکرد بودن آن، از اصطلاح پمپ بتن هوایی استفاده می شود. بازوها دستگیره ها توسط جک های هیدرولیکی باز و بسته می شوند. در زوایای مختلف قرار می گیرند و کار انتقال را به هر سمتی انجام می دهند. پمپ های هوایی می تواند به ورودی های خیلی باریک ساختمان ها یا کارگاه های سازه های فولادی دسترسی پیدا کنند. معمولاً این دستگاهها توانایی بتن ریزی در سطوح بالاتر و پایین تر از سطح قرارگیری ماشین را دارند.

 

استفاده از پمپ‌ های بتن روش بسیار کاربردی برای بتن ‌ریزی در فضاهای محدود و غیر قابل دسترسی مانند تونل‌ ها و یا مکان های خارج از دسترس، مانند بتن ‌ریزی در ارتفاعات بالا مثل ساختمان ‌های بلند و بسیار مرتفع می باشد. برای این کار، بتن باید از کارایی بالا با اسلامپ ۷۵ (مقدار توصیه ‌شده) تا ۱۲۵ میلی‌متر برخوردار باشد.

در این ارتباط معمولاً استفاده از مواد افزودنی گیر کننده، برای به ‌تأخیر انداختن زمان گیرش بتن توصیه می‌ شود. در ضمن برای جلوگیری از جدا شدن آب از مخلوط، در اثر فشار و در نتیجه انسداد خط لولۀ انتقال بتن، دانه‌ بندی سنگدانه‌ ها حائز اهمیت است.

بتنی که با پمپ ریخته می ‌شود مشکل " تفکیک دانه‌ بندی " ندارد، به دلیل این که پمپ توانایی جا به ‌جایی بتنی را که دچار جدا شدگی شده است را، ندارد. ضمناً باید از به‌کاربردن بیش از اندازه ی آب مخلوط سیمان و همچنین سنگدانه‌ های درشت با لبه‌های تیز نیز اجتناب کرد. اغلب پمپ ‌های بتن برای انتقال سنگدانه ‌های تا اندازه ی ۳۸ میلی‌متر طراحی می‌شوند، با این حال حداکثر اندازه ی سنگدانه ی توصیه ‌شده تا ۲۵ میلی ‌متر در عمل محدود می‌شود. به تازگی پمپ‌هایی که ساخته می‌ شوند که توانایی انتقال سنگدانه تا ۷۵ میلی‌متر را نیز داشته باشند.

از پمپ ‌های بتن همچنین برای ساختن رویه ی بتنی جاده ‌ها نیز استفاده می‌ شود. عمر غلاف و پوشش ‌های داخلی پمپ از ۴۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ متر مکعب متفاوت است و این عمر برای لوله ‌های انتقال ۷۵۰۰۰ متر مکعب تخمین زده می‌شود (در آمریکا عمر لوله ۴۰۰۰۰ مترمکعب برآورد می‌شود). پمپ ها به‌طور کلی در سه اندازه، تک‌ سیلندر و دو سیلندر موجود می‌باشند. امروزه کاربرد انواع تک‌ سیلندر بسیار محدود بوده و اغلب پمپ ‌ها دو سیلندر می ‌باشند. قطر لوله ‌ها معمولاً  ۱۲٫۵، ۱۵، ۱۷٫۵ و ۲۰ سانتی‌ متر می‌ باشد و حداکثر اندازه ی شن و ماسه که می ‌تواند پمپاژ شود ۷۵ میلی‌ متر است. بتن را به‌طور کلی با پمپ‌ های متداول می‌توان تا حدود فاصلۀ افقی ۳۶۰ متر پمپاژ کرد که بستگی به اندازۀ پمپ، لوله بتن دارد. البته بتن با درجه ی روانی بیشتر بهتر می‌تواند پمپاژ شود، لذا تجربه نشان داده است اسلامپ ۳ اینچ نتیجه خوبی می‌دهد.

 

پمپ کامیونی تیرک دار (بوم دار)، برای اینکه تحمل وزن بیشتری را تحمل کنند، روی کامیون هایی نصب می شوند که محورهای بیشتری از کامیون ‌های معمولی داشته باشد. به همین دلیل اصطلاحاً به آن ‌ها پمپ هوایی گفته می ‌شود.

در این مدل پمپ های بتن، برای انتقال بتن تعداد ۳ تا ۴ بازو احتیاج است. این بازوها به‌کمک جک هیدرولیک باز شده و در راستا و جهات های مختلف قرار می گیرند.

به موازات هر بازو، لوله ی انتقال بتن با اتصال ‌های انعطاف ‌پذیری قرار داده شده است که می ‌تواند بتن را به محل مصرف انتقال دهد. کامیون ‌های مخصوص این کار، مجهز به جک‌ های کناری تعادل هستند، زیرا در اثر باز شدن بازوها ممکن است کامیون از حالت تعادل خارج شده و واژگون گردد.

درصورتی‌که قابلیت مانور بالا نیاز باشد، باید از کامیون‌هایی با دو محور جلو و سه محور عقب استفاده ‌شود. این دستگاه‌ ها به گونه ‌ای طراحی شده‌ اند که تیرک آن‌ ها به ورودی‌ های خیلی باریک ساختمان‌ ها دسترسی پیدا کند. انتقال بتن و بتن ‌ریزی می‌تواند در هر دو راستای افقی و قائم انجام شود. این دستگاه‌ ها توانایی بتن‌ ریزی در سطوح بالاتر و پایین ‌تر از تراز ماشین را دارد. این پمپ‌ها معمولا تا راندمان اسمی یا تئوری۱۶۰ متر مکعب در ساعت و با فشار بتن ۹۶ بار موجود هستند و تا قطر سنگدانه ۶۴ میلی ‌متر را انتقال می ‌دهند، ولی در عمل پمپ‌های مرسوم راندمان ۷۰ متر مکعب در ساعت با تحمل فشار ۷۰ بار داشته و تا قطر ۲۵ میلی ‌متر را می ‌توانند انتقال دهند.

 

 

 

معمولاً این دستگاه ‌ها برای مواردی که حجم کم بتن ‌ریزی دارند یا جا به ‌جایی زیاد در محل بتن‌ریزی لازم است، اقتصادی ‌تر می ‌باشند. این ماشین‌ ها با تیرک های هیدرولیکی تجهیز شده ‌اند و سوار بر تراک ‌میکسرهای استاندارد می ‌باشد. چرخش میکسر از طریق موتور محرک ماشین و با توجه به اینکه بتن تولید شده توسط میکسر باید در جا استفاده شود، باید در نحوه ی چرخش آن دقت شود تا انحنای درون آن مناسب باشد و بتواند بتن مناسبی به پمپ تحویل داده شود. درحال‌حاضر به ‌دلیل اشکالات بهره‌ برداری از این دستگاه استفاده چندانی به‌عمل نمی‌ آید.

این مدل پمپ ‌ها قدرتبسیار بیشتری نسبت به دیگر پمپ ‌های بتن معرفی‌ شده در بالا دارند. مورد استفاده این نوع پمپ‌ ها در کارگاه ‌هایی که حجم بتن‌ ریزی زیاد دارند یا در برج ‌هایی که نیاز به بتن‌ ریزی در ارتفاعات بالا دارند ( ارتفاع تا ۴۸۰ متر اسمی ولی در عمل و متداول ۲۰۰ متر ) و یا در پروژه هایی مثل تونل ‌ها و پل ‌های طولانی (تا ۲۰۰۰ متر طول) می ‌باشد. این پمپ ‌ها با لوله ‌هایی به قطر ۱۲۵ میلی‌ متر می ‌توانند بتن‌ های با سنگدانه‌ های به قطر حداکثر ۶۳ میلی ‌متر را پمپ کنند. این پمپ‌ ها یا بر روی شاسی کامیونی نصب می‌ شوند یا در مواردی به‌ صورت خود کششی تولید می‌گردند، ولی در اغلب موارد باید توسط کشنده ی دیگری یدک کشیده شوند که اصطلاحاً به آن پمپ زمینی نامیده می ‌شوند. توان این پمپ‌ ها عموماً از دیزل تأمین شده و در موارد معدودی دارای موتور برقی نیز مشاهده می‌شود.

 

از این پمپ ‌ها در بتن ‌ریزی سطوح داخلی تونل‌ ها و گالری ‌ها استفاده می‌ شود و می ‌تواند تا ۵۰% از مخارج بتن ‌ریزی تونل را کاهش دهد. ساختار فیزیکی این ماشین ‌ها به‌گونه‌ ای طراحی شده که بتن ‌ریزی در سقف و دیواره ی گالری‌ ها را ساده ‌تر و بهینه ‌تر کنند. ظرفیت خروجی این پمپ ‌ها حدود ۳۲ تا ۸۷ متر مکعب در ساعت و فشار بتن در حدود ۵۵ – ۱۰۰ بار است و توان موتور این پمپ‌ ها معمولاً ۱۳۰-۳۰ کیلو وات و تعداد ضربات سیلندر ها ۳۰-۱۷ ضربه در دقیقه است. ابعاد سیلندر این پمپ‌ ها از ۱۵۰×۱۰۰۰ میلی‌متر تا ۲۰۰×۱۶۰۰ میلی‌متر (قطر × طول) تغییر می‌کند.

 

به‌طور کلی دو نوع پمپ بتن وجود دارد که هر دوی آن ها بتن را مستقیم از طریق خط لوله انتقال می‌ دهند.

 در یک مورد بتن از طریق قیف به داخل یک لوله ی انعطاف ‌پذیر تغذیه می ‌شود و از آنجا توسط غلطک های هیدرولیکی به داخل لوله تزریق می‌ گردد. در اینجا هیچ قطعه ی متحرکی با بتن در تماس نیست و بتن جدید با ایجاد خلا به داخل لوله کشیده می ‌شود. در مورد دیگر بتن توسط یک پیستون رفت‌ و برگشتی از قیف به داخل لوله فرستاده می‌شود.

در یک حالت دیگر بتن با حرکت رو به ‌عقب پیستون از طریق قیف به داخل سیلندر کشیده می ‌شود و در حالت دیگر حرکت رو به‌ جلوی پیستون، بتن را به داخل لوله می‌ فرستد. سوپاپ‌ های ورودی و خروجی این پمپ به‌ صورت هیدرولیکی یا مکانیکی کار می‌کنند و تمامی قسمت ‌های دستگاه در معرض فرسایش قرار دارند و آن ‌ها را به‌ سادگی می‌ توان تعویض کرد. این پمپ می‌تواند یک یا دو سیلندر داشته باشد که در حالت دوم جریان بتن پیوستگی بیشتری دارد.

 خط لوله ی انتقال، در بسیاری از موارد از فولاد ساخته می‌ شود و برای مونتاژ آسان و دسترسی سریع به محل انسداد، از اتصالات سریع استفاده می‌شود. برای به ‌حداقل ‌رساندن اصطکاک، این خط لوله باید از قطر کافی برخوردار باشد.

برای تسهیل کار بتن ریزی در نقاط مختلف قالب، در انتهای این خط لوله معمولاً یک لولۀ پلاستیکی انعطاف ‌پذیر متصل می ‌شود. پیش از آغاز پمپاژ بتن اصلی باید سیستم انتقال را به ‌کمک ملات نرم متشکل از ماسه و سیمان آماده کرد. مقدار ملات به‌طور تقریبی ۲۳ لیتر برای ۱۵ متر لوله به قطر ۱۰۰ میلی‌متر و برای لوله به قطر ۱۲۵ میلی‌متر این مقدار ۲۹-۳۰ لیتر است. در پایان روز به هنگام اتمام کار پمپاژ با قراردادن یک توپی یا گوی بادکنکی در پشت بتن و پمپ ‌کردن آب، خط لوله را تمیز می‌کنند. بدین‌ ترتیب با هدر رفتن کمی بتن، خط لوله کاملاً شسته می  ‌شود.